Дафтари матбуоти Додгоҳ рӯзи 19-уми август хабар дод, ки Лутфуллои Назирмад, Ҷумъахон Қурбонов, Ёқубҷон Юсуфзода ва Муҳаммад Шарифзода то 22-юми ноябри имсол дар Боздоштгоҳ мемонанд.

Мурофиа паси дарҳои баста гузашт. Тафсилоташ, аз ҷумла мавқеи гумонзадҳо маълум нест.

Аз ин пеш, рӯзи 16-уми август, Додгоҳи ноҳияи Басманний бо дархости Кумитаи тафтишоти Русия муҳлати ҳабси Муҳаммадсобир Файзов, Далерҷон Мирзоев, Муродалӣ Раҷабализода ва Шамсидини Фаридунро ҳам то 22-юми ноябр дароз кард.

Ин афрод аз моҳи марти имсол дар ҳабс ҳастанд.

Ҳамла ба "Крокус Сити Ҳолл" дар наздикии Маскав дар шаби 22-юми марти имсол сурат гирифт. Мақомоти Русия гуфтанд, дар ин ҳодиса 144 нафар ҷон бохта, беш аз 500 кас осеб диданд.

Гурӯҳи тундрави "Давлати исломӣ" ё ДОИШ масъулияти ҳамларо ба дӯш гирифт, вале баъзе аз мансабдорони Русия ангушти иттиҳомро ба тарафи Украина дароз карданд. Киев даст доштанашро дар ҳодиса инкор кард.

Додгоҳи ноҳияи Басманнийи шаҳри Маскав то кунун беш аз даҳ нафар, аз ҷумла шаҳрвандон ва зодагони Тоҷикистонро ба гумони даст доштан дар ҳамла ба “Крокус Сити” ба ҳабс гирифт. Шиканҷаи ошкори боздоштшудаҳо таҳқиқи мунсифонаи қазияро зери суол бурдааст.

Чанд шаҳрванди боздоштшудаи Тоҷикистон ба зидди қарори додгоҳ шикоят карда, худро расман бегуноҳ донистанд. Додгоҳ дархости онҳоро барои бозбинии парванда напазируфт

Муҳоҷирони тоҷик мегӯянд, пас аз ҳамла санҷишу боздошт ва ихроҷ афзуда, муносибати мардуму корфармоён бо онҳо дар Русия тағйир ёфтааст.

Шаҳрвандони боздоштшудаи Тоҷикистон, ки муҳлати ҳабсашон то моҳи ноябр дароз шуд:

МУҲАММАДСОБИР ФАЙЗОВ

Муҳаммадсобир Файзови 19-соларо рӯзи 23-юми марти имсол дар Русия дастгир карда, бо аробаи маъюбӣ ва либоси тиббӣ ба Додгоҳи ноҳияи Басманний оварданд. Пеш аз он дар шуъбаи эҳё буд ва бозпурсияш дар он ҷо гузашт. Ҳангоми амалиёти боздошт як чашмаш осеб дидааст.

Сайрам Файзова, модари Муҳаммадсобир Файзов, моҳи марти имсол ба Радиои Озодӣ гуфт, ҳеч бовараш намеояд, ки фарзандаш ҳамлаи террористӣ анҷом додааст. "Писарам шахси мазҳабӣ набуд, намозро ҳам соз намехонд, қазо мекард," -- нақл карда буд ӯ.

Дар аксу наворҳояш дар шабакаи иҷтимоии "ВКонтакте"-и русӣ Муҳаммадсобир Файзов гоҳе бо риш ва дар бархе маврид бидуни риш ҷавони шод ва коргари хуб тасвир ёфтааст. Аз миёни аксу наворҳои гузоштаи ӯ саҳнаҳое аз кораш бо муштариҳои рус, маҳалли кор, мошинсаворӣ ва наворҳои кӯтоҳ бо мусиқӣ низ дида мешаванд. Баъзе аз расонаҳои Русия нигоштанд, ки ӯ ба варзиш ҳам рағбат дошт ва дар толори варзишии War Pro дар Иваново дар дарсҳои кикбоксинг ширкат кардааст.

ДАЛЕРҶОН МИРЗОЕВ

Далерҷон Мирзоеви 32-сола аз деҳаи Галахонаи ноҳияи Рӯдакӣ рӯзи 23-юми марти имсол дар Брянск боздошт шуд. Дар наворе дар шабакаҳои иҷтимоӣ, ки иддао мешавад лаҳзаи боздошти Мирзоев аст, ӯро аз болои як дарахт ба поин фароварда, сипас ба дастонаш завлона мезананд.

Ба нақли наздиконаш, ӯ шаш моҳ пеш аз ҳодиса ба Русия рафта, дар хонаи амакбачааш дар Новосибирск мезист ва таксӣ меронд. Дар Тоҷикистон низ ба таксиронӣ машғул будааст.

Модараш, Гулракат Мирзоева, гуфта буд, ки бовар надорад, ӯ дар ҳодисаи террористӣ даст дошта бошад.

САИДАКРАМ РАҶАБАЛИЗОДА

Мақомоти Русия Саидакрам Раҷабализодаро рӯзи 23-юми март дастгир карда, дар аввал барои ду моҳ (то 22-юми май) ба ҳабс гирифта буданд. Ҳамсараш Бибисоро Ашӯрова ба Радиои Озодӣ гуфт, ӯ дар аввали моҳи январи имсол барои кор ба Русия рафт, аммо "тақрибан се моҳ на занг зад, на суроғ кард ва на пул фиристод".

Манобеи амниятии Туркия ба нашрияи “Ҳуррият”-и ин кишвар гуфта буданд, ки Саидакрам Раҷабализода 5-уми январи имсол вориди Истанбул шуда, 2-юми март якҷо бо Фаридуни Шамсиддин, гумонбари дигари ҳамла ба "Крокус", ба Русия рафт.

Саидакрам Раҷабализода то замони ба Русия рафтан дар корхонаи мебелсозӣ дар шаҳри Ваҳдат кор мекард. Ҳамсараш мегӯяд, "ӯ кӯшиш дошт як мошини “Опел” харида, дар ҳамин ҷо монад ва ба кораш идома диҳад.”

Ҳамдеҳагон ва ҳам наздиконаш гуфтанд, Раҷабализода намоз мехонд, аммо дар ягон ҷо таълими динӣ нагирифта буд. Бибисоро Ашӯрова мегӯяд, “мактаби миёнаро то синфи 9-ум хондааст. Дигар дар ягонҷо таҳсил накарда набуд. Гоҳ намоз мехонд, гоҳ намехонд.”

ФАРИДУНИ ШАМСИДДИН

Мақомоти Русия мегӯянд, номи Фаридуни Шамсиддини 25-сола дар "рӯйхати террористон ва ифротгароён" дар ин кишвар сабт шудааст. Аз шаҳри Ҳисор аст. Рӯзи 23-юми март дастгир карданд.

Дар навори бозпурсии мақомоти Русия Фаридуни Шамсиддин дар ҳоле ки дастонаш баста ва дар замин ба зону зада буд, гуфт, барои иҷрои ҳамлаи террористӣ аз ёвари як рӯҳонӣ “500 ҳазор рубл” гирифт. Баъзе аз корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ ва коршиносон ба дурустии он шубҳа карданд.

Шабакаҳои русӣ дар Телеграм рӯзи 23-юми март акси шиканҷа шудани ӯро бо барқ нашр карданд. Бахши русии Радиои Озодӣ дар як таҳқиқот бо такя ба саҳифаҳои Фаридуни Шамсиддин дар шабакаҳои маҷозӣ маълум кардааст, ки ӯ чанд аксе аз ҳузураш дар Истанбули Туркия нашр карда ва номашро дар бархе шабакаҳои маҷозӣ Абдулло гузоштааст.

Фаридуни Шамсиддини дар соли 2014, замони таҳсил дар синфи 7-уми як мактаби миёнаи Ҳисор бо гумони озори ҷинсии ноболиғи 6-сола боздошт ва шаш сол зиндонӣ шудааст. Соли 2020 аз зиндон раҳо ва пас аз ду сол оиладор шуд. Ҳоло як тифли даҳмоҳа дорад. То рафтан ба Русия дар шаҳри Ҳисор дар нонвойхонае кор мекардааст.

Хешовандони Фаридуни Шамсиддин дар деҳаи Лойоба мегӯянд, пас аз раҳо шудани аз зиндон дар рафтору кирдори ӯ амалкардҳои ғайриинтизореро мушоҳида накарда буданд.

ЛУТФУЛЛОИ НАЗРИМАД

Мақомоти тафтишотии Русия алайҳи ин шаҳрванди Тоҷикистон бар асоси моддаи "анҷоми амали террористӣ дар ҳайати гурӯҳи созмонёфта, ки боиси марги инсон шудааст" парванда боз кардаанд.

Баъзе аз расонаҳои Русия қаблан навишта буданд, ки ӯ як рӯз баъди ҳамла дар "Крокус Сити Ҳолл"-и Маскав барои дағалӣ бо полис боздошт ва дертар гуё рабт доштанаш ба ҳодиса собит шудааст. Азбаски он замон мурофиа паси дарҳои баста гузашта буд, мавқеи худаш маълум набуд. Дар зодгоҳаш ба дурустии он шубҳа доранд.

Хабарнигорони Радиои Озодӣ барои суҳбат бо наздикони Лутфуллои Назримад ба ноҳияи Панҷ рафтанд, аммо онҳоро наёфтанд. Ҳамсояҳои ин ҷавон гуфтанд, ӯ мактабро бо баҳои аъло хатм кардааст ва ба иттиҳоми эълоншуда нисбат ба ӯ дар Русия бовар надоранд. Вай тобистони соли гузашта Донишгоҳи шаҳри Бохтарро хатм карда, барои ҷустуҷӯйи кор ба Русия рафтааст.

Лутфуллои Назримад фарзанди калонии Назримад Ҳаётов, корманди идоари фарҳанги ноҳияи Панҷи вилояти Хатлон, будааст. Ба гуфтаи наздиконаш, падари хонадон ӯро барои кор ба Русия фиристода буд, то бо мадади писараш соҳиби манзил шаванд.

ҶУМЪАХОН ҚУРБОНОВ

Ҷумъахон Қурбонови 21-сола рӯзи 27-уми апрел бо қарори додгоҳи Басманнии шаҳри Маскав ва ба гумони “маблағгузорӣ барои омодагӣ ба ҳамлаи террористӣ” ба ҳабс гирифта шуд.

Манзили волидони Ҷумъахон Қурбонов дар ҷамоати Хуросони ноҳияи Фархори вилояти Хатлон ҷойгир аст. Модараш омӯзгор аст, падараш деҳқонӣ мекунад. "Бо саводи худаш ба Донишгоҳи омӯзгорӣ дар Душанбе дохил шуда буд. Зӯрамон нарасид, ки пули иҷора ва харҷҳои дигарашро диҳем. Ночор барои пулкоркунӣ ба Русия рафт," – нақл кард Бегиёр Саидов, падари Ҷумъахон, рӯзи 6-уми май ба Радиои Озодӣ.

Ӯ афзуд, Ҷумъахон ҳамроҳи бародараш, Сӯҳроб Қурбонов, дар як макон дар пойтахти Русия зиндагӣ ва дар сохтмон кор мекарданд. Ҳар моҳ барои харҷи оила то 20 ҳазор рубли русӣ ё зиёда аз дусад доллари амрикоӣ мефиристодааст. "Ман ба бегуноҳии фарзандам бовар дорам," -- гуфт Саидов ва афзуд, “ба иттиҳоми эълонкардаи мақомот дар Русия бовар надорем. Пайваста насиҳаташ мекардам, ки танҳо ба роҳи рост рав.”

ЁҚУБҶОН ЮСУФЗОДА

Кумитаи тафтишотии Русия Ёқубҷон Юсуфзодаро ба он муттаҳам кард, ки чанд рӯз пеш аз ҳамла барои таъмини гумонбарон бо ҷой "тавассути корти бонкӣ ба як шарикаш пул фиристодааст".

Муфаттишон гуфтаанд, як қисми пул "баъд аз содир шудани ҷиноят ба ҳисоби яке аз ҳамлаварон гузаронда шуд." Тасдиқи он аз манобеи дигар имконпазир нест. Назари худаш ё наздикону вакили мудофеъ ва ҷузъиёти парванда дастрас нест.

Саҳифаи "Маш" дар Телеграм нигоштааст, ки Ёқубҷон Юсуфзода ҳангоми амалиёти “Нелегал” ва тасодуфан рӯзи 26-уми март дастгир шуда, сипас робитааш бо ҳамлаварон ошкор гаштааст.

Ба иттилои дарёфтии Радиои Озодӣ, Ёқубҷон Юсуфзода 25 сол дорад, оиладор ва соҳиби се фарзанд. Ҳангоми боздошт дар сохтмон кор мекардааст.

МУҲАММАД ШАРИФЗОДА

Додгоҳи ноҳияи Басманнии шаҳри Маскав рӯзи 5-уми апрел дастури ҳабси Муҳаммад Шарифзодаро содир кард. Ӯ ба "амали террористӣ" муттаҳам аст, вале ба сабаби пӯшида будани мурофиа назари ӯ ё вакили мудофеаш дастрас нест.

Аббос Ароқчӣ, вазири корҳои хориҷии Эрон хабар дод, ки даври чоруми музокироти ҳастаии Теҳрон ва Вашингтон қарор аст рӯзи 11 май дар Умон баргузор шавад.

Хабаргузории "Рейтерз" низ ба нақл аз манбаъҳои худ гузориш дод, ки Стив Виткофф, намояндаи вижаи раисҷумҳури Амрико дар умури Ховари Миёна, қарор аст дар ин рӯз ба Умон сафар кунад, то дар музокирот бо Эрон иштирок кунад.

Ин давр аз музокирот қарор буд, 3 май дар Рим, пойтахти Италия баргузор шавад, вале мақомҳои эронӣ ва умонӣ аз таъхир дар он ба сабабҳои "фаннӣ ва логистикӣ" хабар дода буданд.

Эрон ва шаш қудрати ҷаҳонӣ дар соли 2015 ба созиши ҳастаӣ бо номи Барномаи Ҷомеи Иқдоми Муштарак ё БАРҶОМ, даст ёфтанд ва Трамп, ки аз мухолифони ин созишнома буд, дар соли 2018 хуруҷи Амрико аз ин созишномаро эълом кард.

Эрон талош барои даст ёфтан ба силоҳи ҳастаиро рад мекунад, аммо пас аз хуруҷи Амрико аз БАРҶОМ, аз ӯҳдадориҳои худ дар чорчӯби ин созиш канор рафт ва мизони ғанисозии уранюмро ба вижа дар як соли гузашта, ба шиддат афзоиш додааст.

Даҳҳо донишомӯзи духтари як мактаби ибтидоӣ дар ноҳияи Кайти вилояти Дойкундии Афғонистон бар асари заҳролудшавии машкук, бистарӣ шудаанд. Бисёре аз хонаводаҳо аз вазъи бади фарзандонашон, нигарон ҳастанд.

Дар наворҳои видеоие, ки аз сӯи кормандони бахши тандурустӣ ва табибони ин ноҳия ба Радиои Озодӣ фиристода шуд, дида мешавад, ки даҳҳо духтари мактабхон рӯи замин дароз кашидаанд ва талош мешавад, ки ба онҳо кӯмаки тиббӣ расонида шавад

Як табиб ва раиси як бунгоҳи тиббӣ дар ин ноҳия, ки бинобар ҳассосияи мавзуъ нахост номаш дар гузориш зикр шавад, ба Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ гуфт, "ба хотири онки ҳама нафастангӣ ва дилбеҳузурӣ доштанд, мо бештари онҳоро ба бунгоҳҳои тиббӣ интиқол додем".

Ҳанӯзи сабаби аслии ин ҳодиса маълум нест.

Як табиб мегӯяд, ки ҳанӯз 10-12 донишомӯз, ки вазъияти хубе надоранд, дар бунгоҳи тиббии онҳо бистарӣ ҳастанд ва як донишомӯз ба бемористони марказии ин вилоят интиқол дода шудааст.

Дастикам ҳашт тан аз сокинон ва фаъолони ноҳияи Кайти низ ин ҳодисаро тасдиқ карда, бо ибрози нигаронӣ мегӯянд, ки ин дувумин бор аст, ки чунин ҳодиса рух медиҳад.

Ба гуфтаи сокинон, соли гузашта низ дар ҳамин вақт дар яке аз мактабҳои ҳамин ноҳия чунин ҳодиса рух дод ва донишомӯзон, ки дар он рӯйдод заҳролуд шуда буданд, ҳанӯз мушкилоти нафаскашӣ доранд.

Масъулини раёсати тандурустӣ ва маорифи ҳукумати Толибон дар вилояти Дойкундӣ, ҳамчунин сухангӯёни вазоратҳои дохилӣ ва маорифи он кишвар ба пурсишҳои Радиои Озодӣ посух надоданд ва дигар мақомоти Толибон низ то кунун дар ин маврид ибрози назар кардаанд.

Ин нахустин ҳодисаи заҳролудшавии мактабхонҳо дар ин вилоят нест. Соли гузашта ҳам ба гуфтаи масъулин, ҳудуди 80 мактабхон ва муаллими зан дар яке аз мактабҳо заҳролуд шуда буданд. Дар замони ҳукумати пешин ҳам чанд бор дар минтақаҳои гуногуни Афғонистон, чунин ҳодисаҳо рух дода буд.

Хадамоти амнияти Украина гуфт, як шабакаи ҷосусии маҷорӣ ё венгериро кашф намуд, ки дар минтақаи Закарпатйеи ҳаммарз бо Маҷористон (Венгрия) бо ҷамъоварии маълумоти ҳассоси ҳарбӣ ва ҳам омӯзиши афкори умум машғул шудааст. Дар Закарпатйеи Украина мардуми маҷоритабори зиёде ба сар мебаранд. СБУ ё Хадамоти амняти Украина рӯзи 9 май гуфт, ки ду ҷосуси маҷориро, ки барои Хадамоти ҷосусии Венгрия кор мекардаанд, боздошт намуданд. СБУ гуфт, ин бори аввал аст, ки як чунин шабакаи ҷосусии венгериро кашфу ошкор мекунанд.

Чанд соат баъди нашри ин хабар вазорати корҳои хориҷии Венгрия гуфт, ду дипломати украиниро аз Будапешт меронад, чун онҳоро ҷосуси пинҳонӣ арзёбӣ мекунад. Бо нашри як навори видеоӣ дар Фейсбук Петер Сийярто, вазири корҳои хориҷии Венгрия гуфт, санади ихроҷи дипломатҳоро ба дасти сафири Украина супурдааст.

Ин хабар дар пасманзари пуртаниш будани робитаҳои миёни Украина ва Венгрия нашр мешавад, чун нахуствазири Маҷористон Виктор Орбан бо президенти Русия Владимир Путин муносибатҳои хуб барпо карда бо ҷорӣ кардани таҳримҳо алайҳи Русия дар робита бо ҷангаш дар Украина мухолифат кардааст. Назар ба кишварҳои дигари узви Иттиҳоди Аврупо ва НАТО, Маҷористон ба барномаҳои дифоии Киев пуштибонии камтаре нишон додааст.

Таҳаввулоти ахир инчунин вазъи Закарпатйеро боз ҳам мураккабтар мекунад, чунки ба бовари мунаққидони Кремлин, Русия дар талоши эҷоди ихтилоф миёни маҷоритаборҳои украина ва мақомоти Киев мебошад.

Дар изҳороти мақомоти амниятии Украина омадааст, ки шабакаи ҷосусии эҳтимолӣ “бо ҷамъоварии маълумот дар бораи соҳаи дифои низомии вилояти Закарпатйе, ҷустуҷӯи маконҳои заъфпазир дар он макон ва ҳам дар соҳаи дифои ҳавоии вилоят ва ҳам омӯзиши мавқеи иҷтимоию сиёсии сокинони маҳаллӣ машғул будааст”. Яке аз масоили мавриди таваҷҷӯҳи ин шабака ба вокуниши эҳтимолии сокинони маҳаллӣ ба эҳтимоли вориди минтақа шудани нирӯҳо аз Венгрия будааст, мегӯяд СБУ.

Дафтари нахуствазири Венгрия ва Вазорати дифои ин кишвар ҳанӯз ба муроҷиати Радиои Озодӣ барои шарҳи ин хабар посухе надоданд. Вазири корҳои хориҷии Венгрия Петер Сийярто дар сӯҳбат бо ATV гуфт, ҳанӯз мақомоти ин кишвар ҳеҷ иттилои расмие аз Украина дарёфт накардаанд. “Ин чиз бояд чун як таблиғот қабул ва боэҳтиёт таҳқиқ шавад”, гуфт Сийярто.

Минтақаи Закарпатйе баъди асрҳо таҳти назорати Венгрия ва Императории Австрияву Венгрия буданаш, дар паи Ҷанги Якуми Ҷаҳон ба қаламрави Чехословакия дохил карда шуд. Венгрия, ки муттафиқи Олмони нозӣ буд, соли 1939 талош кард дубора ин қаламравро азхуд кунад. Баъди мағлубияти Олмон дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон, Закарпатйе ба ихтиёри Иттиҳоди Шӯравӣ гузашт ва онро бахше аз Ҷумҳурии Шӯравии сотсиалистии Украина карданд.

Як таҳқиқи журналистии тарҳи “Схеми” (марбут ба бахши украинии Радиои Озодӣ) ва гурӯҳи журналистони Аврупои Марказӣ маълум кард, ки солҳои 2011 то 2020 ҳукумати Венгрия ба минтақаи Закарпатйе дастикам 115 миллион евро маблағ додааст. Ин маблағ тахминан якуним баробар аз будҷаи минтақаи Закарпатйе бештар мебошад.

Як созмони ҳомии ҳуқуқи инсон гуфт, дар Беларус бародари хурдии хабарнигор Иҳар Лосик – Никита Лосикро ҳабс кардаанд. Бунёди "Краіна для жыцця" («Кишваре барои зиндагӣ») мегӯяд, Лосикро миёнаҳои моҳи апрел боздошт карда ҳоло ӯ дар зиндон ба сар мебарад.

Лосикро барои ирсоли аксҳое аз ҳаракати техникаи ҳарбии Русия дар соли 2022 ба телеграм-канали "Белорусский Гаюн" бар асоси моддаи “мусоидат ба фаъолиятҳои ифротгароёна” гумонбар медонанд. Лосикро дар боздоштгоҳи Витебск нигоҳ медоранд.

Никита Лосик бародари хурдии Иҳар Лосик аст, ки дар Беларус ба 15 соли ҳабс маҳкум шудааст. Ӯро барои ташкили беназмиҳо ва барангехтани адоват дар ҷараёни маъракаи интихоботии номзади мухолифон Сергей Тихановский гунаҳгор кардаанд.

Лосик аз июни соли 2020 дар ҳабс аст. Ҳамсари ӯ – Даря ҳам давоми ду сол бо иттиҳоми гӯё фаъолияти ифротгароёна дар зиндон буд. Иҳар ва Даря Лосикро маҳбуси сиёсӣ мешуморанд. Волидони Иҳар Лосик бори охир феврали соли 2023 аз ӯ нома дарёфт карда буданд.

Садри аъзами Олмон Фридрих Мертс гуфт, касе дар ҳукумати ин кишвар дар робита бо масоили муҳоҷират ҳолати фавқулодда ҷорӣ накардааст. Мертс рӯзи 9 май дар Брюссел гузориши нашрияи Welt-ро аз рӯзи пеш рад кард.

Велтс, ки дар ҷараёни нахустин сафараш дар мақоми садри аъзами Олмон ба Брюссел дар паҳлӯи Антонио Коста, раиси Шӯрои Иттиҳоди Аврупо бо хабарнигорон сӯҳбат мекард, аз ҷумла, гуфт:

“Мо ҳоло тафтишҳои бештарро дар сарҳадҳо барпо кардаем. Ин тафтишҳо монанд ба замони Ҷоми Аврупо оид ба футбол дар соли гузашта мебошад. Мо инчунин бозпас фиристодани одамон (муҳоҷирони ғайриқонунӣ)-ро идома хоҳем дод. Вале тамоми ин тадбирҳо мутобиқ ба қонунҳои Аврупо мебошанд”, гуфт Мертс.

Рӯзи 8 май нашрияи Welt навишт, ки садри аъзами Олмон Фридрих Мертс дар соҳаи муҳоҷират ҳолати фавқулодда ҷорӣ намуда, қоидаҳои Дублинро барои паноҳҷӯён гӯё бекор кардааст. Нашрия навишт, ки гӯё дар бораи ин қарор Олмон тавассути вазорати умури дохилии худ сафирони кишварҳои ҳамсояро огоҳ кардааст.

Олмон яке аз кишварҳои муҳими муҳоҷирпазир дар Аврупо буда, аз ҷумла, шумори паноҳҷӯён аз Тоҷикистон низ дар ин кишвар ҳазорҳо нафарро ташкил медиҳанд. Дар миёни онҳо ҳам муҳоҷирони иқтисодӣ ва ҳам сиёсӣ ҳастанд, ки аз фишору саркӯб дар Тоҷикистон дар ин давлати аврупоӣ сарпаноҳ ёфтаанд.

Созмони ҷаҳонии муҳоҷират дар гузориши ахираш гуфт, ки аз 725 муҳоҷир аз Тоҷикистон дар хоки Иттиҳоди Аврупо, ки порсол амри тарки ин қаламравро дарёфт карданд, 19 дарсадашон чунин қарорро аз Олмон дарёфт кардаанд.

Президенти Русия Владимир Путин зимни ифтитоҳи паради ҷашнӣ ба муносибати 80-солагии ғалаба дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон гуфт, Русия ба саҳми артишҳои муттафиқон дар пирӯзӣ бар насизм баҳои баланд медиҳад.

Путин, ки рӯзи 9 май дар Майдони сурхи Маскав суханронӣ мекард, гуфт, «Саҳми артишҳои муттафиқон, ширкатдорони ҳаракати Муқовимат, мардуми ҷасури Чин ва ҳамаи онҳоеро, ки барои ояндаи босубот мубориза бурдаанд, бисёр қадр мекунем», гуфт Путин.

Ӯ гуфт, Олмони нозӣ, Ҷопони милитаристӣ ва тарафдорони онҳо дар нуқоти мухталифи ҷаҳон бо талоши дастаҷамъонаи кишварҳои узви милали муттаҳид торумор карда шуданд. Ӯ афзуд, «мо ҳамеша дар хотир дорем, ки боз шудани ҷабҳаи дуюми ҷанг дар Аврупо баъди муҳорибаҳои ҳалкунанда дар хоки СССР рӯзи ғалабаро наздиктар кард».

Путин, ки барои ҳуҷумаш ба хоки Украина дар соли 2022 мавриди маҳкумияти аксар кишварҳои ғарбу Аврупо қарор гирифта кишвараш дар инзивои байналмилалӣ қарор дорад, то ҳол ҳеҷ аломате барои хатми ин ҷанги пурқурбонӣ нишон намедиҳад.

Дар суханронии рӯзи ҷумъааш ӯ аз ҳуҷумаш ба хоки Украина бори дигар дифоъ кард. Ӯ, аз ҷумла, гуфт, Русия аз мубориза бо «насизм, русбадбинӣ, яҳудиситезӣ даст намекашад» ва иддао кард, «тамоми кишвар, ҷомеа ва мардум ширкатдорони Амалиёти вижаи ҳарбиро дастгирӣ мекунанд».

Маълум нест, ин иддаои Путин бар чӣ асос ёфтааст, вале бино ба хабарҳои матбуот, ҳабси норозиён ва фирори ҳазорҳо нафар аз Русия дар ин се соли гузашта, шумори мардуми норозӣ бо сиёсати Кремлин ва ҷанги бедалел дар хоки кишвари ҳамсоя кам нест.

Дар шаҳри Маскав паради ҳарбӣ ба муносибати 80-солагии ғалаба дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон шурӯъ шуд. Пеш аз оғози ин маърака президенти Русия Владимир Путин меҳмонҳои худ - раҳбарони давлатҳои ширкатдори ин ҷашнро истиқбол кард.

Дар миёни 29 раҳбари кишварҳои ширкатдори ҷашнҳо, аз ҷумла, президенти Чин Си Ҷинпин, президенти Венесуэла Николас Мадуро, раиси ҷумҳурии Сербия Александр Вучич, нахуствазири Словакия Роберт Фитсо, президентони ҳамаи кишварҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла раҳбари Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон мебошанд.

Ҳуҷуми Русия ба хоки Украина се соли пеш Маскавро дар инзивои байналмилалӣ қарор додааст ва ҷашни ғалабаро Кремлин мехоҳад барои намоиши гӯё пуштибонии байналмилалиаш истифода кунад.

Конклав ё анҷумани рӯҳониёни баландмақом шоми 8 май попи нави Румро интихоб кард. Роберт Френсис Превост, кардинали амрикоӣ раҳбарии калисои католикии ҷаҳонро ба ӯҳда гирифт.

Превост 69 сол дорад ва баробари интихоб шуданаш номи Леои 14-умро гирифт. Леои 13-ум дар солҳои 1878 то 1903 раҳбарии калисои Румро ба ӯҳда доштааст. Аввалин муроҷиате, ки Леои 14-ум баъди эълони муаррифиаш ба забон овард, ибораи «Ба шумо сулҳ таманно дорам» буд.

Ӯ гуфт, «Ин аввалин ҳарфҳои баъди растохези Исои Масеҳ – кашиши меҳрубоне буд, ки ҷонашро ба хотири Худо қурбон кард. Мехоҳам, ки ин паёми сулҳ ба дилу хонаводаҳои мо ҷой шавад”. Ӯ таъкид кард, ки калисои католикӣ бояд талош кунад, “наздиктар ба онҳое, ки ранҷ мекашанд, бошад”.

Интихоби раҳбари нави калисои католикро президент ИМА Доналд Трамп истиқбол кард ва гуфт, боиси ифтихор аст, ки як рӯҳонии амрикоӣ ба ин мақом интихоб шудааст.

Превост дар гузашта дар калисои Перу ҳам кор карда, шаҳрвандии ин кишварро низ дорад. Ӯ ширкати занонро дар мудирияти кори калисо пуштибонӣ карда, аз ҷумла се рӯҳонии занро барои интихоботи усқуф ҷалб кардааст.

Бонки Осиёии Рушд тасдиқ кардааст, ки барои сохтмони неругоҳи “Роғун” 500 миллион доллар ҷудо мекунад. Дар ин бора Кумитаи давлатии сармоягузории Тоҷикистон хабар додааст.

Ба қавли манбаъ, мавзӯи сармоягузории БОР ба неругоҳи “Роғун” рӯзи 7-уми май дар дидори муовини аввали нахуствазири Тоҷикистон бо роҳбари Бонк дар шаҳри Милани Италия баррасӣ шудааст.

"Президенти Бонки Осиёии Рушд Масато Канда бори дигар омодагии бонкро барои ҷудо намудани 500 миллион доллари ИМА барои ин лоиҳаи муҳим тасдиқ намуд,"-омадааст дар хабари расмӣ.

Аммо ду тараф ҷузъиёти ин созишнома ошкор накардаанд. Азҷумла маълум нест, ки Бонки Осиёии Рушд кай ва бо кадом шартҳо барои неругоҳи “Роғун” 500 миллион доллар медиҳад?

Мақомоти Тоҷикистон талош доранд, ки барои бунёди неругоҳи “Роғун” аз ниҳодҳои молии байнулмилалӣ сармоя ҷалб кунанд. Рӯзи 17-уми декабри соли 2024 Бонки ҷаҳонӣ барои “Роғун” 350 миллион доллар грант ё маблағи бебозгашт ҷудо кард.

Ба иттилои Вазорати молия, Тоҷикистон барои идомаи сохтмони неругоҳи "Роғун" ҳамчунин аз Бонки Осиёии Сармоягузорӣ ва Инфрасохторӣ 270 миллион доллар қарз гирифтааст. Вале шарту шароити гирифтани маблағ аз ин бонки чинӣ маълум нест.

Рамазон Қодиров, раҳбари Чеченистон хостааст, ки ӯро аз вазифа озод кунанд. Дар ин бора худи ӯ ба рӯзноманигорон хабар дод.

Ин изҳорот баъди он пахш шуд, ки нашрияи "Новая газета. Европа" таҳқиқеро дар бораи раҳбари Чеченистон нашр кард, ки гӯё барои худ ворис омода мекунад. Аммо дертар Рамазон Қодиров дар Telegram гуфт, ки бисёриҳо маънои суханони ӯро дар бораи истеъфо дарк накарданд.

Ӯ гуфт, ки ин овозаҳоро шунидааст ва нашрия ҳар чиз менависад. Ба қавли Рамазон Қодиров, худаш хоҳиш кардааст, ки ӯро аз вазифа сабукдӯш намоянд ва умедвор аст, дархосташ пазируфта мешавад.

"Новая газета. Европа" батакрор навишт, ки дар Чеченистон вориси Қодировро тарбия мекунанд. Моҳи апрели соли гузашта ин нашрия хабар дода буд, ки Қодиров гирифтори бемории ғадуди зери меъда аст.

Рамазон Қодиров қудратро дар Чеченистон пас аз марги падараш Аҳмад Қодиров дар соли 2004, ки ҳангоми ҳамлаи террористӣ кушта шуд, ба даст овард ва тахминан бист сол аст ин ҷумҳурии Қафқози Шимолиро бо мушти сангин, поймолкунии фаровони ҳуқуқи инсон ва қонунҳои нонавиштааш раҳбарӣ мекунад.

Ӯ аз ҷанги Русия алайҳи Украина пуштибонӣ намуда воҳидҳои низомии худро барои кӯмак ба артиши Кремл фиристодааст.

Баъди нисфирӯзии 8 май президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ба Маскав парвоз кард. Дафтари матбуоти раёсатҷумҳурӣ навишт, ин сафари корӣ бо даъвати президенти Русия Владимир Путин сурат мегирад.

Қарор аст фардо, 9 май Раҳмон дар қатори чанд раҳбари дигари давлатҳои хориҷӣ дар чорабиниҳои тантанавӣ бахшида ба 80-умин солгарди Рӯзи Ғалаба бар Олмони нозӣ дар Ҷанги Дуюми Ҷаҳон иштирок кунад.

Дар хабари расмӣ омадааст, ки ҳамроҳ бо президент дар ин сафар ёрдамчӣ оид ба робитаҳои хориҷӣ ва дигар мақомот сафар кардаанд.

Таҷлили ҷашни ғалабаро дар Маскав Путин мехоҳад барои намоиши гӯё пуштибонии зиёдаш аз ҷониби кишварҳои хориҷӣ истифода кунад, чун дар беш аз се соли ҷангаш алайҳи Украина дар як инзивои сахти сиёсӣ қарор гирифтааст.

Дар миёни раҳбарони дигар кишварҳои ширкатдори паради ҷашнӣ раҳбарони кишварҳое мебошанд, ки сиёсати Путинро дастгирӣ мекунанд ва ё аз ин кишвар вобастагии сиёсию иқтисодӣ доранд.

Аз субҳи 8 май оташбаси серӯзаи эълонкардаи президенти Русия Владимир Путин ба иҷро даромад. Дар фазои шаҳрҳои азими Украина имрӯз вазъ ором аст, дар ҳоле, ки шабҳои гузашта ҳуҷумҳои азими бераҳмонаи ҳавопаймоҳои бесарнишин ва мушакҳои баллистикӣ мушоҳида мешуд.

Нирӯҳои ҳавоии Украина гуфтанд, ки шабона ҳеҷ як ҳамлаи мушак ё паҳпод дар Украина ба қайд гирифта нашуд, вале ҳавопаймоҳои русӣ бомбаҳои идорашавандаро дар вилояти Сумии шимоли Украина партоб карданд. Дар бораи эҳтимоли тахриб шудани биноҳо ваё талафоти ҷонӣ хабаре ба даст наомадааст.

Додситонии вилояти Донетск гуфт, як соат пеш аз шурӯи оташбас дар деҳаи Константиновка бомбае ба як бинои истиқоматӣ расид. Дар натиҷа, се бинои серхона ва фурӯшгоҳе осеб дида, на камтар аз 12 сокини мулки маҷрӯҳ шудаанд.

Маълум нест, ки оё дар ҷабҳа ҳам оташбас амал мекунад ё на, вале ба навиштаи Reuters, субҳи соати 8-и рӯз дар хати ҷанг садои оташ ба гӯш намерасид.

Дар баъзе вилоятҳои Русия бонги хатар садо дода, фурудгоҳҳо баста шудаанд. Дар Липетск таркише рух дод, эҳтимолан як паҳподро безарар гардонидаанд.

Ҳафтаи ҷорӣ дар посух ба ҳамла ба шаҳрҳои азими Украина парвози зиёди ҳавопаймоҳои бесарнишин дар фазои Маскав мушоҳида шуд. Фурудгоҳҳои пойтахти Русия баста шуд, парвозҳои ҳавопаймоҳо ҳам боздошта шудаанд. Рӯзҳои 6-7 май кори фурудгоҳҳои Шереметево, Внуково, Домодедово ва Жуковский хеле маҳдуд шуд.

Анҷумани ширкатҳои ҳавопаймоии Русия гуфт, ки маҳдудияти парвоз ҳадди аққал 60 ҳазор мусофирро фаро гирифтааст.

Президенти Украина Владимир Зеленский дар шарҳи фалаҷ шудани кори фурудгоҳҳои Маскав ва дигар минтақаҳои Русия гуфт, «ин ки осмони Русия, як кишвари таҷовузгар ҳам имрӯз ноором аст, як кори бисёр одилона мебошад». Зеленский гуфт, пешниҳоди Украина барои оташбаси сирӯза ҳамоно пойбарҷо аст.

Ҷей Ди Венс, муовини президенти ИМА дар конфронси Мюнхен оид ба амният гуфт, дар музокироти сулҳ оид ба хатми ҷанг дар Украина Русия “талаботи аз ҳад зиёд пеш гузоштааст”. Венс рӯзи 7 май гуфт, “ман намегӯям, ки русҳо дар сулҳ манфиатдор нестанд”. Ӯ афзуд, ҷониби Русия “як қатор талабот ва гузаштҳое барои хатми низоъ пеш гузоштааст”. Муовини президенти Амрико гуфт, “ба фикри мо, онҳо талаботи аз ҳад беш пеш гузоштаанд”.

Венс афзуд, Украина дар музокираҳо нақши муҳиме мебозад, чунки яке аз ҷонибҳои ин низоъ мебошад. «Мо бояд бипурсем, ки барои хатми бомуваффақияти ин низоъ ба Украина чӣ лозим аст», гуфт ӯ. Венс гуфт, музокираҳо идома доранд ва ҳамчунин аз гуфтаҳои президент Доналд Трамп ёдовар шуд, ки гуфтааст, агар дар ин муколамаҳо пешрафти ҷиддие ҳосил нашавад, эҳтимолан аз миёнҷигӣ дар ин гуфтугӯҳо даст мекашад.

Венс гуфт, «мо мехоҳем, ки русҳову украиниҳо бар асоси усулҳои асосӣ ба созиш бирасанд, то ки нишаста бо ҳам гуфтугӯ кунанд. Табиист, ки ИМА дар ин муколама бо хушнудӣ иштирок хоҳад кард, вале боз ҳам муҳим аст, ки русҳову украиниҳо ба гуфтугӯ шурӯъ кунанд. Ин як қадами калони баъдие шуда метавонад, ки мо хостори он ҳастем».

Президент Доналд Трамп дар сӯҳбат бо NBC изҳори умедворӣ кард, ки дастёбӣ ба созиши сулҳ ҳанӯз ҳам имконпазир аст ва ҳам ишора кард, ки тоқати ӯ дар ин масъала «тоқ мешавад». Ӯ гуфт, ки мавқеи ИМА «ба як ҷониби музокира наздиктар ва аз дигараш дуртар аст», вале нагуфт, манзураш кадоме аз ин кишварҳо аст.

Аз ин пеш узви сенат аз Каролинаи Ҷанубӣ Линдси Грем гуфт, ки беш аз 70 сенатор барои қабули тарҳи “таҳримҳои сангинтарин” зидди Русия дар сурати аз муколама даст кашидани он кишвар розӣ шудаанд. Таҳримҳо, аз ҷумла, метавонанд ҷорӣ кардани 500% тарруфаҳоро ба кишварҳое пешбинӣ кунанд, ки аз Русия нафту маҳсулоти нафтию гази табиӣ ва уран ворид мекунанд. Грем гуфт, агар Путин “Трампро бозӣ доронданӣ бошад”, хатои азиме мекунад.

Боздошта шудани кори кори фурудгоҳҳои шаҳри Маскав вазъи мусофиронро аз Тоҷикистон, ки ҳанӯз 6 май ба Русия парвоз карданд, мушкил кардааст.

Ба иттилои корбарони Радиои Озодӣ, ба даҳҳо мусофир нагузоштанд вориди шаҳри Маскав шаванд ва ба онҳо амр доданд, ки ба ватан баргарданд. Вале ҳоло на камтар аз бист нафари онҳо дар ҳудуди фурудгоҳ дармонда наметавонанд ба ватан бозпас бираванд, чун парвозҳо аз шаби 7-ми май бо сабаби таҳдиди паҳподҳо боздошта шудаанд.

Корбарони Радиои Озодӣ бо фиристодани навор аз фурудгоҳи "Шереметево" мегӯянд, даҳҳо муҳоҷире, ки тавассути Душанбе ва Бохтар ба Русия парвоз карда буданд, ду шабоанрӯз мешавад, гуруснаву ташна ва дар як ҳоли ногувор қарор доранд.

Ба гуфтаи мусоҳибони мо, марзбонон ба онҳо иҷозати вурудро надода, тақозо карданд ки ба Тоҷикистон баргарданд. Ҳамзамон ба ин муҳоҷирон гуфтаанд, парвозҳо ба Тоҷикистон танҳо баъди 10 уми май ва ҳатто дертар аз он анҷом хоҳанд шуд.

Ҳоло ин ҳамсӯҳбатони мо бе хӯрок ва шароити сахте қарор доранд. Аз наворҳое, ки фиристода шудаанд, дида мешавад, ки муҳоҷирон болои фарши сард хобидаанд.

Миёни онҳо чанд зан низ ҳаст. Яке аз онҳо барои туйи арусии духтараш рафтааст, аммо ӯро иҷозаи вуруд надоданд ва аз қазо ин маъракаи хурсандӣ бе ҳузури модар гузаштааст.

Маълум нест оё сафорати Тоҷикистон дар бораи ҳоли онҳ

Субҳи 8 май дар минтақаҳои шимолу-шарқи шаҳри Душанбе зилзила рух дод. Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда бо истинод ба Хадамоти геофизикии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон гуфт, рӯзи 8-уми май соати 07:55 дақиқа дар ҳудуди Тоҷикистон заминларза ба қайд гирифта шуд.

Маркази заминларза дар 168 километрии шимолу-шарқи шаҳри Душанбе, 26-километрии шарқи ноҳияи Рашт ва 23-километрии шарқи ноҳияи Тоҷикобод мушоҳида шудааст.

Бино ба маълумоти манбаъ, қувваи заминларза дар марказаш 4 балл, дар ноҳияҳои Рашту Тоҷикобод 2-3 баллро ташкил додааст. Дар ин зилзила талафоти ҷонӣ ва хисороти дигар сабт нашудааст.

Ин ҳодиса дар ҳолест, ки сокинони Рашт ҳанӯз бо оқибатҳои зилзилаи офатбори 13 апрел даст ба гиребон ҳастанд. Он он зилзила як кас ҷон бохта шонздаҳ нафар маҷруҳ шуданд.

Бино ба омори нав, дар ин ду ноҳия 65 хона пурра ва 193 хона қисман вайрон шуда, ба 150 манзили дигар осеби сабук расидааст.